ABD VE AVRUPA DEVLETLERİ'NİN DOĞU AKDENİZ DOĞALGAZI ÜZERİNE İLGİSİ

 
Bildiğiniz üzere dün İsrail'in Tel Aviv kentinde "Doğu Akdeniz Doğalgaz Zirvesi" toplandı.[1] Doğu Akdeniz doğal gaz rezervinin çıkartılıp işlenerek Girit üzerinden İtalya'ya boru hattı ile aktarılması ve oradan bütün Avrupa'ya dağıtımı için bir anlaşmaya vardılar. Bu boru hattının ( East Med Yahut Doğu Akdeniz Doğalgaz Botu Hattı) tahmini maaliyetinin 7 Milyar $ olması beklenmekte. Zirve sonrası açıklamada  "4 ülke Doğu Akdeniz'deki bölgesel işbirliğini arttırma, enerji bağımsızlığını destekleme ve güvence altına alma konusunda anlaştı" denilmesine rağmen Doğu Akdeniz doğalgazı üzerinde hak iddiası bulunan Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin zirvede olmaması aslında zirvenin Doğu Akdeniz doğalgazının paylaşımı için yapıldığı, Türkiye gibi hak iddası olan ülkelerin ekarte edilerek tahmini olarak 3 Trilyon $ (3 000 000 000 000$) değerindeki doğalgaz rezervinin [2] zirve ülkeleri arasında paylaşılması konusunda bir girişim olduğunu düşündürmektedir. Fakat her ne kadar ABD doğalgaz ve petrol başta olmak üzere bilimum yeraltı zenginliklerine hassasiyeti olsa da D. Akdeniz petrollerinin onlar için daha farklı bir önemi var. Bu yazımda size bu önemi olabildiğince anlatmaya çalışacağım.

( East Med Yahut Doğu Akdeniz Doğalgaz Botu Hattı)

Bildiğiniz üzere Rusya, Avrupa ve Baltık ülkeleriyle her sorun yaşadığında Avrupaya ihraç ettikleri doğalgazı kesme tehtidinde bulunuyor.[3] Hatırlarsınız aynı kozu uçak krizi döneminde bize karşıda kullanmışlardı. İlk bakışta size önemsiz gibi görünse bile Avrupa'nın Rus gazına bağımlılığı bize göre çok üst seviyelerde. Bizim gibi jeo-politik bir mevkide yeralmadıkları için ise başka kaynaklarda bu ihtiyacı karşılama şansları yok, ya da yoktu diyelim. Rus doğal gazı Avrupa'nın doğalgaz ihtiyacının üçte birini, Avrupa'nın dev ekonomisi Almanya'nın ihtiyacının ise %40'ını karşılarken Baltık ülkeri %100 oranında Rus doğalgazına bağımlıdır. Aynı zamanda Avrupa'nın doğalgaz ihtiyacı sürekli artmaktadır.[4] Yani Avrupa'nın bu ihtiyacı tasarruf yöntemi ile azaltması mümkün değil. Hatta bazı iddialara göre 2025 yılına kadar Avrupa'nın doğalgaz ihtiyacının %50'sini Rusya'nın karşılayacağı iddia edilmekte.

Fakat Amerikan Hükümeti özellikle Ukrayna, Suriye ve Venazuella krizlerinde ters düştüğü Rusya'nın NATO müttefiklerinin üzerinde bu kadar etkili bir rolü olmasını stratejik zayıflık olarak görüyor. Trump'ın her fırsatta başta Almanya olmak üzere diğer Avrupalı NATO ülkelerine askeri harcamalarını arttırma konusunda fırça atması [5][6] Rusya'ya karşı yanında daha sağlam müttefikler görmek istediği şeklinde yorumlanabilir. Fakat Rusya karşısında büyük bir zaafı olan Avrupa ülkeleri Trump'ın beklediği vaziyetten çok uzakta ve İtalya, Fransa, Almanya'da yapılan bir ankete göre Rusya bir NATO ülkesine saldırsa dahi bu üç devletin vatandaşlarının %50'sinden fazlası Rusya'ya karşı savaşılmasını, saldırıya uğrayan devletin desteklenmesini istemiyor[7]. Kısacası ABD, Rusya'ya karşı yanında duracak güçlü Avrupalı müttefikler istiyorsa eğer Avrupalıları doğalgaz başta olmak üzere Ruslara bağımlı kılan kalemleri yok etmek zorunda.

Peki Bunu Nasıl Yapacak?

Konumuz doğalgaz olduğundan mütevellit biz bu maddeye yoğunlaşacağız. Öncelikle K. Afrika'da Arapbaharı sonrası oluşan otorite boşluğu hasebiyle ve bölgenin yetersiz doğalgaz rezervi sebebiyle Avrupa ihtiyaçlarının tamamını buradan karşılıyamamaktadır. Fakat D. Akdeniz'de bulunan rezervin büyüklüğü Avrupa'nın senelerce Rus doğalgazına muhtaç olmamasını ve dolayısıyla Rusya'ya karşı daha dik bir tutum sergilemesine sebep olacaktır ki bu yukarıda bahsettiğim gibi ABD'nin istediği Avrupa Müttefiklerinin güçlülüğü isteği için çok önemli bir menzildir. Anladığınız üzere ABD'nin D. Akdeniz Doğalgazı için yürüttüğü çabanın ana sebebi bu olmak ile beraber ABD bu bölgede ilk aramalarını 1980'lerin başında yapmış fakat değişik sebeplerden ötürü proje bu güne kadar sarkmışıtr.

Yazıyı fazla uzatmak istemediğim için burada kesiyorum. Fakat yazının 2. kısmı olan "ABD D. Akdeniz doğalgazını neden Türkiye değilde İsrail, Yunanistan, G.K.R.Y. ve Mısır üzerinden Avrupaya geçirmek istemektedir?"in yazımına başladım o kısmıı zaten gayet uzun tutacağım.

kaynakça
1: https://www.ntv.com.tr/dunya/israilde-dogu-akdeniz-dogalgazi-zirvesi,aRR9xfNNbk2bKt26kPZ2tA
2: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/dogu-akdenizde-buyuk-oyun-3-trilyon-dolarlik-rezerv-40906343
3: https://www.dw.com/tr/avrupada-do%C4%9Falgaz-korkusu/a-17482202
4: https://www.haberler.com/avrupa-nin-dogalgaz-ihtiyaci-surekli-artarken-11697492-haberi/
5: https://www.haberturk.com/abd-baskani-trump-dan-nato-uyelerine-firca-mektubu-2043808
6: https://www.amerikaninsesi.com/a/trumptan-avrupaya-elestiri/4654983.html
7: https://www.timeturk.com/avrupalilar-rusya-dan-korkuyor/haber-33015